Od 19 sierpnia 2025 roku wejdą w życie nowe unijne przepisy, które znacząco ograniczą dopuszczalną ilość pozostałości środka ochrony roślin acetamiprydu w wielu produktach rolnych. Zmiany obejmą aż 38 różnych upraw, w tym owoce, warzywa i jagody. Nowe limity będą na tyle rygorystyczne, że w wielu przypadkach osiągną praktycznie zerowy poziom.
Co się zmienia?
Acetamipryd to popularny środek owadobójczy stosowany w rolnictwie. Obecnie obowiązujące normy dotyczące jego pozostałości zostaną drastycznie obniżone. Przykładowo:
- dla porzeczek i sałaty limit spadnie z 2,0 do 0,01 mg/kg,
- dla pomidorów z 0,5 do 0,06 mg/kg,
- dla ogórków z 0,3 do 0,05 mg/kg.
To oznacza, że produkty zawierające więcej acetamiprydu niż nowe normy nie będą mogły być legalnie sprzedawane – ani w Polsce, ani w innych krajach Unii Europejskiej. Ograniczenia dotyczą nie tylko świeżych warzyw i owoców, ale także przetworów, takich jak soki czy mrożonki.
Problem dla rolników i przetwórców
Zmiany budzą duże obawy wśród producentów. Przede wszystkim dlatego, że przepisy wchodzą w życie bardzo szybko – od momentu ogłoszenia (początek 2025 roku) do obowiązywania mija zaledwie kilka miesięcy. To za mało czasu, aby zmienić sposób produkcji i sprzedaży.
Wielu rolników i firm przetwórczych już teraz ma zapasy produktów, które po 19 sierpnia mogą nie nadawać się do sprzedaży, nawet jeśli zostały wyprodukowane legalnie przed wprowadzeniem nowych przepisów.
Brak wsparcia finansowego
Mimo apeli organizacji rolniczych i części polityków, Unia Europejska nie przewidziała żadnych rekompensat dla producentów, którzy poniosą straty z powodu nowych regulacji. Rząd tłumaczy, że nie ma podstaw prawnych, by takie wsparcie wypłacić.
Ministerstwo Rolnictwa zapewnia, że informowało rolników o zmianach oraz pracuje nad udostępnieniem alternatywnych środków ochrony roślin – takich jak deltametryna. Jednak to nie rozwiązuje problemu ogromnych zapasów żywności, które mogą się okazać niesprzedawalne.
Co mogą zrobić rolnicy?
- Sprawdzić aktualne i przyszłe normy pozostałości środków ochrony dla swoich upraw.
- Przeanalizować magazyny i zapasy, które mogą zawierać niedozwolone poziomy acetamiprydu.
- Zastosować zamienniki środków ochrony roślin, zgodne z nowymi przepisami.
- Monitorować sytuację i w razie potrzeby podejmować działania poprzez związki branżowe.
Nowe przepisy unijne, które zaczną obowiązywać w sierpniu 2025 roku, mogą spowodować poważne straty finansowe w polskim rolnictwie. Wiele produktów – mimo że bezpiecznych i legalnie wyprodukowanych – może zostać wykluczonych z rynku. Rolnicy nie mogą liczyć na rekompensaty, dlatego muszą działać szybko, by dostosować się do nowych zasad. Czasu zostało niewiele.