Współczesne rolnictwo już dawno przekroczyło granice fizycznej pracy w polu. Dziś gospodarstwo to także jednostka analizująca przepływy finansowe, planująca inwestycje, wypełniająca wnioski o dopłaty, wdrażająca ekoschematy, a nierzadko – szukająca innowacji. Rolnik stał się specjalistą wielu dziedzin, a wsparcie merytoryczne przestało być dodatkiem – stało się niezbędnikiem. Dlatego planowana reforma doradztwa rolniczego może okazać się jedną z ważniejszych zmian dla polskiej wsi.
Doradztwo w kryzysie: za mało ludzi, za dużo przepisów
Zadania doradcy rolniczego są dziś szersze niż kiedykolwiek: od klasycznego wsparcia agrotechnicznego i nawożeniowego, przez pomoc prawną, aż po przygotowanie biznesplanu czy wdrażanie Zielonego Ładu. Problem w tym, że osób, które te zadania realizują, jest coraz mniej. Według danych cytowanych przez portal Wieści Rolnicze, w ciągu ostatniej dekady liczba etatów doradczych w systemie publicznym spadła o około 1000.
Tymczasem potrzeby rolników rosną. Złożoność przepisów, mnogość unijnych programów, konieczność przechodzenia kontroli środowiskowych czy planowania inwestycji proekologicznych powodują, że jedno gospodarstwo coraz częściej wymaga specjalistycznego wsparcia w wielu obszarach. Niestety, zdarza się, że jeden doradca przypada na kilkaset gospodarstw. Efekt? Długie terminy oczekiwania, spadająca jakość obsługi, brak indywidualnego podejścia.
Projekt ustawy: porządek i profesjonalizacja
Ministerstwo Rolnictwa przekazało do konsultacji publicznych projekt ustawy, która ma gruntownie zreformować system doradztwa rolniczego. Dokument ten przewiduje:
- wzmocnienie roli doradztwa publicznego,
- wyraźne oddzielenie doradztwa publicznego od komercyjnego,
- lepsze finansowanie i system szkoleń dla doradców,
- doprecyzowanie kompetencji i zakresu zadań.
Założeniem jest, aby publiczni doradcy znów stali się realnym wsparciem – nie tylko w formalnościach, ale i w długofalowym planowaniu rozwoju gospodarstwa. Reforma zakłada też rozwój doradztwa specjalistycznego: w dziedzinie rolnictwa precyzyjnego, energetyki odnawialnej, ekologii i innowacji. Taki kierunek jest zgodny z założeniami nowej Wspólnej Polityki Rolnej i strategii Europejskiego Zielonego Ładu.
Opinie ze wsi: ustawa to za mało
Choć projekt ustawy spotyka się z ostrożnym zainteresowaniem środowisk rolniczych, to wielu gospodarzy zwraca uwagę na luki systemowe, które żadna ustawa nie załata bez realnego zaplecza. Chodzi o:
- niskie zarobki doradców – przez co wielu wybiera sektor prywatny lub inne branże,
- brak prestiżu zawodu,
- ograniczone możliwości rozwoju i awansu,
- zbyt duże obciążenie administracyjne.
Bez poprawy tych warunków nawet najlepiej napisane przepisy nie zatrzymają odpływu wykwalifikowanej kadry. Rolnicy mają świadomość, że nowoczesne gospodarowanie wymaga wsparcia – i że nie chodzi już o „panią z ośrodka doradztwa”, ale o partnera do podejmowania decyzji strategicznych.
2025: rok wyzwań i szans
Reforma doradztwa nie jest odosobnioną inicjatywą. W 2025 roku wchodzą w życie kolejne obowiązki środowiskowe, nowe wytyczne związane z ekoschematami oraz aktualizacje programów unijnych. Oznacza to, że gospodarstwa będą musiały wprowadzać zmiany nie tylko w technologii produkcji, ale i w całej strategii funkcjonowania.
Bez profesjonalnego doradztwa wiele z tych zmian może pozostać na papierze. Dla części rolników bariera informacyjna może być nie do przeskoczenia, zwłaszcza w gospodarstwach rodzinnych o ograniczonych zasobach kadrowych.
Wnioski: reforma potrzebna od zaraz
Dobrze przygotowany system doradztwa to dziś fundament konkurencyjnego, świadomego i odpornego rolnictwa. Nowa ustawa może być przełomem – pod warunkiem, że pójdą za nią konkretne decyzje: inwestycje w kadry, podniesienie rangi zawodu, zbudowanie sprawnej struktury współpracy pomiędzy rolnikami, doradcami i instytucjami.
Bo dziś doradca to nie tylko konsultant. To strażnik poprawności wniosku, przewodnik po systemie wsparcia, interpretator przepisów, a czasem i pierwszy krok ku nowoczesności. Jego brak może kosztować gospodarstwo więcej niż pomyłka w nawożeniu.
źródło zdjęcia: https://pixabay.com/pl/photos/facet-rolnik-zdatno%C5%9B%C4%87-podr%C3%B3%C5%BC-6942149/
Anna Miller