W rolnictwie – jak w handlu – każdy kilogram ma znaczenie. Zwłaszcza gdy w grę wchodzi czas żniw, a wokół kombajnu kręci się cała orkiestra maszyn: ciągniki, przyczepy, ładowarki. I choć wielu rolników zna swój sprzęt jak własną kieszeń, to wciąż zdarzają się sytuacje, w których pojęcia ładowności i pojemności przyczepy są traktowane zamiennie. A to – w praktyce – bywa początkiem kosztownych pomyłek.
Pojemność to nie ładowność – i odwrotnie
Choć brzmią podobnie, to różnica między tymi pojęciami może zaważyć na opłacalności transportu zbóż. Pojemność to nic innego jak fizyczna objętość skrzyni ładunkowej, czyli ile „wejdzie” – najczęściej podawana w metrach sześciennych. Natomiast ładowność określa maksymalny ciężar, jaki można legalnie i bezpiecznie załadować na przyczepę – i jest podawana w tonach.
Rolnik, który za bardzo zaufa pojemności, może łatwo popaść w tarapaty. Pszenica, jęczmień, rzepak – każde zboże ma inną gęstość nasypową. A to oznacza, że ta sama skrzynia, raz załadowana po brzegi pszenicą, a raz rzepakiem, może ważyć zupełnie inaczej. Przekroczenie ładowności nie tylko naraża sprzęt na uszkodzenia, ale i samego rolnika – na mandat i utratę cennego czasu.
Poślizg w żniwa? Przez źle dobraną przyczepę
Czas w żniwa płynie szybciej niż zwykle. Jeśli ciągnik z przyczepą musi jeździć częściej, bo ładowność została „przeoczona” w planowaniu, to cała logistyka zaczyna się sypać. A wystarczy dopasować zestaw transportowy nie do tego, co się zmieści, tylko do tego, co można bezpiecznie przewieźć.
Coraz częściej gospodarze inwestują w przyczepy o dużej pojemności – i słusznie, ale tylko wtedy, gdy współgra ona z dopuszczalną ładownością osi, homologacją, siłą uciągu ciągnika i… drogą, po której maszyna będzie się poruszać. Bo co z tego, że na placu zmieści się 20 ton, jeśli z pola trzeba jechać przez piaszczysty trakt?
Jak nie wpaść w pułapkę przeliczeń?
Dla ułatwienia, przydatna może być orientacyjna masa nasypowa popularnych zbóż:
- pszenica – ok. 0,75 t/m³
- jęczmień – ok. 0,62 t/m³
- żyto – ok. 0,70 t/m³
- kukurydza (sucha) – ok. 0,72 t/m³
- rzepak – ok. 0,65 t/m³
Mając dane o pojemności skrzyni (np. 18 m³), łatwo przeliczyć masę wsadu i porównać ją z ładownością przyczepy. Zaskakująco często okazuje się, że „pełna skrzynia” to zbyt wiele.
Nowoczesna przyczepa – partner, nie pułapka
Dobrze dobrana przyczepa to nie tylko skrzynia na kołach. To partner w logistyce, który decyduje o tempie odbioru zboża z pola. Dlatego tak ważne, by wybierając model – zwrócić uwagę nie tylko na pojemność, ale też na liczbę osi, rozstaw kół, typ ogumienia i system hamulcowy.
Nowoczesne przyczepy mają dziś całe spektrum rozwiązań: od wag elektronicznych, przez systemy zsypowe z czujnikami wilgotności, po GPS i telemetrykę. Warto jednak pamiętać, że żadne czujniki nie zastąpią chłodnej kalkulacji na starcie: ile mogę załadować, by nie przeładować?
Podsumowanie: więcej nie zawsze znaczy lepiej
W czasie żniw liczy się nie tylko szybkość, ale i precyzja. Mylenie pojęć pojemności z ładownością przyczepy może skutkować mandatem, zniszczeniem drogi, a nawet awarią ciągnika. Dlatego warto poświęcić chwilę, by dobrze dobrać zestaw transportowy do rodzaju zbiorów i warunków polowych.
Bo jak mówi stare rolnicze porzekadło – „kto dwa razy wozi, ten raz zbiera, a kto raz przeciąży, ten dwa razy naprawia”.
Anna Miller