Komisja Europejska chce ułatwić życie rolnikom. Mniej kontroli, uproszczone formalności i dwa razy wyższe dopłaty ryczałtowe dla małych gospodarstw – to główne założenia najnowszej propozycji reformy Wspólnej Polityki Rolnej, ogłoszonej przez komisarza Christophe’a Hansena.
Mniej kontroli, więcej zaufania
Podczas Europejskiego Kongresu Rozwoju i Odnowy Wsi, który odbył się 14 maja, unijny komisarz ds. rolnictwa Christophe Hansen zaprezentował kolejne propozycje uproszczeń w ramach Wspólnej Polityki Rolnej. Ich celem jest odciążenie rolników, szczególnie tych prowadzących mniejsze gospodarstwa.
Najważniejszym założeniem jest zmniejszenie liczby kontroli terenowych. Propozycja zakłada wprowadzenie jednolitego systemu inspekcji w krajach członkowskich, dzięki czemu gospodarstwa byłyby kontrolowane nie częściej niż raz w roku – chyba że zaistnieją wyjątkowe okoliczności. W przypadku drobnych błędów we wniosku rolnik nie będzie karany, a jedynie poproszony o korektę.
Podwójne dopłaty dla małych gospodarstw
Jednym z kluczowych elementów propozycji KE jest zwiększenie maksymalnej ryczałtowej płatności dla małych gospodarstw z 5 tys. zł do 10 tys. zł (2500 euro). Co ważne, beneficjenci tego programu zostaną całkowicie zwolnieni z obowiązku spełniania warunkowości, a jednocześnie zachowają prawo do wsparcia ekologicznego i klimatycznego.
Komisja zakłada, że za małe gospodarstwa będzie uznawać się te do 10 ha powierzchni, podczas gdy obecny próg w Polsce wynosi zaledwie 5 ha. Podniesienie limitu może znacząco zwiększyć zainteresowanie programem, zwłaszcza że w Unii gospodarstwa do 10 ha stanowią aż 64% wszystkich beneficjentów WPR, choć użytkują tylko 10% gruntów rolnych.
Aż 200 tys. zł na rozwój gospodarstwa
Nowością w propozycji KE jest możliwość wprowadzenia ryczałtowej płatności do 200 tys. zł (50 tys. euro) na rozwój działalności dla rolników prowadzących małe gospodarstwa. Ma to być prostsza alternatywa dla dotychczasowych, skomplikowanych projektów z II filaru WPR. Pieniądze będzie można przeznaczyć m.in. na rozwój produkcji, inwestycje w infrastrukturę czy przetwórstwo.
Nowe płatności i elastyczniejsze plany strategiczne
Bruksela planuje także dwa nowe instrumenty finansowe, które państwa członkowskie będą mogły wykorzystać w sytuacjach kryzysowych – np. przy wystąpieniu klęsk żywiołowych lub poważnych chorób zwierząt.
Co istotne, uproszczony zostanie również system zmian Planów Strategicznych – zgoda Komisji Europejskiej będzie wymagana tylko w przypadku istotnych zmian wpływających na całą strategię lub strukturę finansowania, co ma przyspieszyć działanie rządów krajowych.
Reforma w służbie zdrowemu rozsądkowi?
Propozycje KE wpisują się w szerszy trend ograniczania nadregulacji w unijnej polityce. Zbyt sztywne przepisy, nieproporcjonalne sankcje i biurokracja były przez lata jednym z głównych zarzutów rolników wobec Brukseli. Nowy pakiet może być więc nie tylko impulsem inwestycyjnym, ale też sygnałem zmiany podejścia – z kontrolowania na partnerskie wspieranie.