Przejście na ekologiczne metody gospodarowania to nie tylko decyzja zgodna z ideą zrównoważonego rozwoju – to także szansa na konkretne wsparcie finansowe i merytoryczne. Rolnicy, którzy chcą uprawiać zgodnie z naturą, mogą dziś liczyć na szeroki wachlarz programów pomocowych. Dotacje z Wspólnej Polityki Rolnej, dopłaty z ekoschematów, ulgi inwestycyjne czy bezpłatne doradztwo – to tylko niektóre z instrumentów ułatwiających prowadzenie gospodarstwa w duchu agroekologii. Sprawdź, jak możesz z nich skorzystać.
Dopłaty obszarowe do ekologii – więcej pieniędzy za świadome gospodarowanie
Od 2023 roku obowiązują nowe, wyższe stawki w ramach interwencji „Rolnictwo ekologiczne” w Planie Strategicznym WPR. Średni wzrost wynosi około 35% w porównaniu do stawek z 2021 roku, co ma zachęcić do konwersji na metody ekologiczne. W zależności od rodzaju upraw i etapu (czy gospodarstwo jest w trakcie przekształcania, czy już certyfikowane), stawki sięgają nawet 3000 zł/ha.
Przykładowe wartości:
- uprawy warzywne w okresie konwersji: 3021 zł/ha
- uprawy sadownicze po konwersji: 3105 zł/ha
- zboża ekologiczne: 1570–1697 zł/ha
- trwałe użytki zielone: 1043 zł/ha
Dodatkowo, małe gospodarstwa (do 10 ha) mogą otrzymać ryczałtową stawkę 1640 zł/ha, bez względu na rodzaj uprawy. To rozwiązanie upraszcza formalności i zwiększa dostępność dopłat dla mniejszych producentów.
Premia za połączenie roślin i zwierząt – zrównoważone gospodarstwa z bonusem
Nowością od 2023 roku jest dodatkowa premia 573 zł/ha dla gospodarstw łączących produkcję roślinną z hodowlą. Warunek: utrzymanie obsady zwierząt na poziomie 0,5–1,5 DJP/ha. Takie połączenie pozwala zamknąć obieg materii: zwierzęta produkują naturalny nawóz, a uprawy dostarczają paszę. To model rolnictwa regeneracyjnego, który przyczynia się do wzrostu żyzności gleby i ograniczenia stosowania nawozów zewnętrznych.
Co trzeba zrobić, by uzyskać dopłaty?
Podstawą otrzymania wsparcia jest posiadanie planu działalności ekologicznej oraz certyfikacja gospodarstwa przez upoważnioną jednostkę. Proces ten obejmuje coroczną kontrolę, a część kosztów inspekcji jest refundowana przez ARiMR. Dodatkowo, rolnik zobowiązuje się do przestrzegania zasad rolnictwa ekologicznego przez minimum 5 lat.
Wymogi obejmują m.in.:
- zakaz stosowania chemicznych środków ochrony roślin i GMO
- prowadzenie płodozmianu
- dokumentowanie działań zgodnych z normami ekologicznymi
Ekoschematy – dodatkowe pieniądze za praktyki prośrodowiskowe
Poza dopłatami z II filaru WPR, rolnicy mogą skorzystać z tzw. ekoschematów w ramach I filaru. To dobrowolne działania wspierające ochronę środowiska i dobrostan gleby. Dla ekorolników szczególnie interesujące są:
- „Biologiczna ochrona upraw” – za stosowanie biopreparatów zamiast chemii
- „Integrowana produkcja roślinna” – za prowadzenie upraw zgodnie z certyfikowanymi procedurami
- „Rolnictwo węglowe i regeneracyjne” – za działania takie jak mulczowanie, uprawa bezorkowa, wysiew poplonów
Ekoschematy pozwalają zrekompensować utracony dochód oraz dodatkowe koszty wynikające z wdrażania bardziej zrównoważonych metod.
Inwestycje – pieniądze na rozwój ekologicznego gospodarstwa
Wsparcie nie kończy się na dopłatach. ARiMR ogłasza kolejne nabory na inwestycje w gospodarstwach ekologicznych. W 2025 roku planowane są dotacje do 120 000 zł na rolnika, przeznaczone na:
- zakup maszyn do odchwaszczania mechanicznego
- systemy nawadniania
- infrastrukturę magazynową
Dla bardziej rozbudowanych projektów przewidziano nawet do 1 mln zł wsparcia na modernizację budynków inwentarskich i lokalne przetwórstwo ekologiczne. Istnieją też osobne linie dofinansowania do instalacji OZE, retencji wodnej czy poprawy efektywności energetycznej.
Szkolenia i doradztwo – inwestycja w wiedzę
Dostęp do wiedzy to równie ważny filar wsparcia. Ośrodki Doradztwa Rolniczego oferują:
- kursy i szkolenia z ekologii
- wsparcie przy tworzeniu planów ekologicznych
- indywidualne konsultacje z ekspertami
W ramach programów unijnych działa także wiele grup operacyjnych (EPI), które testują nowe rozwiązania w praktyce. Udział w takich inicjatywach pozwala nie tylko zdobyć doświadczenie, ale i dostęp do dodatkowych środków na testy polowe i innowacje.
Podsumowanie: ekologia się opłaca
Ekologiczne rolnictwo to dziś nie tylko wybór ideowy, ale realna szansa na rozwój gospodarstwa przy wsparciu ze środków unijnych i krajowych. Wyższe dopłaty, premie za zrównoważoną produkcję, dotacje inwestycyjne i dostęp do doradztwa czynią konwersję na ekologię bardziej dostępną niż kiedykolwiek wcześniej. Jeśli chcesz sprawdzić aktualne możliwości wsparcia lub uzyskać pomoc w złożeniu wniosku – odwiedź stronę ecorolnik.pl, gdzie regularnie publikujemy aktualności i poradniki dla nowoczesnych gospodarstw.
Justyna Walewska