Strategiczny Plan Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 to nie tylko kolejna odsłona unijnego wsparcia rolnictwa, lecz realna zmiana reguł gry dla gospodarstw ekologicznych. W centrum uwagi znalazły się uproszczenia, elastyczność i konkretne zachęty środowiskowe. Plan odpowiada na wyzwania związane z klimatem i nowoczesnym zarządzaniem gospodarstwem – oferując rolnikom ekologicznym nie tylko wsparcie finansowe, ale i większą samodzielność w podejmowaniu decyzji.
Proste zasady dla małych gospodarstw
Dla właścicieli mniejszych gospodarstw ekologicznych, Plan Strategiczny przewiduje ryczałtowe wsparcie w wysokości 1 640 zł/ha. Co istotne, płatność przysługuje niezależnie od rodzaju upraw, co upraszcza aplikowanie o dopłaty.
Zniknął także minimalny próg powierzchniowy dla pojedynczych działek. Wystarczy łącznie 0,1 ha upraw ekologicznych, aby ubiegać się o wsparcie. To ważny krok w stronę dostępności programu dla mniejszych producentów i gospodarstw rodzinnych.
Elastyczność zobowiązań – więcej swobody w planowaniu
Od 2024 roku rolnicy mogą modyfikować rodzaje upraw w trakcie realizacji zobowiązania – np. zastępując sadownictwo uprawami rolnymi. Nowe przepisy pozwalają także na zmianę pakietów uprawowych już od drugiego roku uczestnictwa w programie.
Dzięki tej elastyczności, gospodarstwa ekologiczne zyskują większą zdolność adaptacyjną – mogą szybciej reagować na zmiany pogodowe, rynkowe czy wewnętrzne potrzeby gospodarstwa, bez ryzyka utraty wsparcia.
Premie za zrównoważoną produkcję
Zintegrowane podejście do ekologii to kluczowy aspekt nowego planu. Premia za zrównoważoną produkcję roślinno-zwierzęcą przysługuje gospodarstwom, które utrzymują co najmniej 0,5 DJP/ha. Zachęca to do łączenia upraw i hodowli, co sprzyja zamykaniu obiegów materii organicznej i redukcji emisji.
Wsparciem objęto wszystkie główne typy upraw ekologicznych – rolne, warzywne, zielarskie, sadownicze oraz użytki zielone (TUZ). Takie podejście odpowiada realiom różnorodnych gospodarstw i wzmacnia zróżnicowane modele produkcji.
Ekoschematy: punkty za dobre praktyki
W ramach I filara WPR wprowadzono system punktowy – 1 punkt to około 100 zł wsparcia. Premie przyznawane są m.in. za:
- Stosowanie międzyplonów ozimych i wsiewek śródplonowych
- Szybkie wymieszanie obornika (do 12 h od rozrzutu)
- Uproszczone systemy uprawy
Dla TUZ i upraw paszowych stawki uwzględniają także koszty związane z produkcją zwierzęcą, co zwiększa atrakcyjność ekologicznej hodowli w kontekście wsparcia środowiskowego.
Dobrostan zwierząt z podwójnym budżetem
Ekoschemat „Dobrostan zwierząt” zyskał znaczące wsparcie – 1,4 mld euro, czyli dwukrotne zwiększenie budżetu w porównaniu z poprzednimi latami. Premie przyznawane są m.in. za:
- Zwiększenie powierzchni bytowej o 50%
- Późniejsze odsadzenie młodych
- Utrzymywanie świń w cyklu zamkniętym
To krok w stronę bardziej etycznej hodowli, wpisujący się w oczekiwania konsumentów i unijne cele klimatyczne.
Finanse i horyzonty
Na realizację PS WPR 2023–2027 przeznaczono 25,2 mld euro, z czego 17,3 mld pochodzi z I filara. Unijny cel to 10% areału ekologicznego do 2027 roku, jako krok w stronę osiągnięcia 25% do 2030 roku.
To ambitna strategia, której powodzenie zależy od realnego zaangażowania rolników i efektywności wdrażanych mechanizmów wsparcia. Plan stawia na motywację przez uproszczenie i konkretne korzyści – i właśnie to może przesądzić o jego sukcesie.
Przyszłość rolnictwa ekologicznego zaczyna się dziś
Zmiany w PS WPR 2023–2027 to nie tylko nowe zasady – to systemowe wsparcie dla transformacji rolnictwa. Dzięki większej elastyczności, uproszczeniom oraz powiązaniu dopłat z praktykami środowiskowymi, rolnicy ekologiczni zyskują więcej możliwości niż kiedykolwiek wcześniej.
Zadbaj o swoją przyszłość – sprawdź, które elementy nowego planu możesz wdrożyć w swoim gospodarstwie i skorzystaj z dostępnych środków. Zielona transformacja zaczyna się od decyzji podejmowanych dziś.
źródło zdjęcia: https://pixabay.com/pl/photos/prace-ogrodowe-rolnictwo-trawa-2518377/
Justyna Walewska